Yönetmelikleri yazan komisyonların büyük bir eksikliği var: Yönetmelik zor anlasılırsa, yönetmeliğin daha iyi olduguna inanıyorlar. Bu yüzden de birtakım hesaplar uzadıkca uzuyor. Uzaması bir yana, kullanıci mühendisin anlamasi da zorlaşıyor. Gerçi bu “zor anlaşilan daha iyidir” mantığı üniversite eģitiminde de geçerli. Ögretim görevlilerinin çoģu, gelecegin mühendislerinin çoğunu formüller, integraller, diferansiyeller, tablolar, abaklar içinde boğup, herşeyi daha da zorlaştırıyor. Mühendislik egitimini seçen zaten zor bir eģitim süreci oldugunu biliyor, buna daha da zorlaştirmanın mantığıni bugun bile anlamiş değilim. Universite egitimini veren bu akademisyenler ayni zamanda yönetmelik komisyonlarinda da yer alıyorlar, bu yuzden de “zor anlasilan iyidir” mantıgı yonetmeliklerde de devam ediyor(malesef).
Taslak halindeki TBDY2017’nin, deprem hesabini içeren bölümü beni biraz şaşırttı doğrusu. Nedeni de “zor anlaşilan iyidir” mantığının olmaması.
Yürürlükte olan TDY2007′ yi düşünün. Deprem kuvveti nasil bulunuyordu?
V=m x A
A nasil bulunuyordu?
A=Ao x I x S(T)
Ao nasil bulunuyordu?
Deprem bölgeleri haritasi acılıyordu, ilgili yerin kaçıncı bölgeye girdiģi tespit ediliyordu, bolgeye gore Ao tayin ediliyordu.
S(T) nasil tayin ediliyordu. Yapi ve zemin köşe pwriyotlarina gore belirlenip, maximum 2.5 olacak sekilde tespit ediliyordu. Oradan oraya git dur. Işin aslı da deprem kuvveti dedigimiz atalet kuvvetinin newton tarafindan F = m x a şeklinde yıllar onceden belirlenmesi. Yani Yürurlukte olan TDY2007 ile aslında F= m x a ‘ yı hesapliyoruz. Ama öyle karıştirmışlar ki, cogu insaat muhendisi Newton’un F= m x a ‘sını hesapladiģının farkinda bile degil. Haksizda degiller. Oradan oraya, oradan oraya, yok su katsayı, yok bu katsayı. Bir hesap ancak bu kadar icinden çıkılmaz hale getirilebilir.
Peki TDY2007 deki bu hesap mantıği daha basitleştirilemezmiydi? Cevabımiz evet basitleştirilebilirdi. TBDY2017 Taslak yonetmelikte de bu yapilmış zaten. Basitce düşünelim: Newton ne diyordu. Atalet kuvveti(deprem kuvvet)= kütle x ivme. Yani yapinin kutlesi ile, maruz kaldığı ivmeyi çarparsanız deprem kuvvetini bulursunuz. Son derece basit. Yapi kutlesini biliyorum, birde bana ivmeyi verseler cabucak bulabilirim. İşte TBDY2017 bunu yapmış. Deprem tehlike haritalari hayata geçmiş.Haritalarda ham ivme direkt yer alıyor. Ufak bir takım düzeltmelerle bu durum yapida olusan ivmeye cevrilip direkt deprem kuvvetini buluyorsunuz. Yani
F=m x a….(F=m x Sae)
Demekki bu kadar basit olabiliyormuş. Hem uygulaması kolay, hem anlaması kolay…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
05419730151
