(TBDY2016 taslak kurallari dikkate alındi)
Önce yapısal olmayan elemanlari bir tanımlayalım.Taşiyıcı sisteme bağlı fakat bağımsız çalışan balkon,parapet,baca,konsol,cephe panolari,ara bölme panoları,mekanik ve elektrik donaımlari bu guruba girer. Bunlar icinde deprem hesabı yapilmasi zorunludur.Ancak yapisal olmayan bu elemanlar gecici sure ile bagli ise o takdirde deprem hesabı yapmaya gerek yoktur.
Akliniza su gelebilir yapisal olmayan bu elemanlarin agirliklari ayrica bina kutlesinede dahil edilecekmi?. Eger yapisal olmayan eleman veya donanım agirliklari, bulundugu katın toplam ağırlıginin %20 sinden büyükse,bu yapisal olmayan elemanlarin kutlesi bina tasiyıci sisteminin deprem hesabinda dikkate alinacaktir.Bir kata havalandirma tesisati ve cephe kaplaması yapilacagini düşünün.Normal G ve Q yuklerini giriyordunuz.Yine o yukleri gireceksiniz, fazladan havalandirma tesisatinin ve cephe kaplamasininda toplam agirligini hesaplayacaksiniz.Bu agirlik o kattaki G+Q agirliginin %20 sinden kuçukse yuk artirmaniza gerek yok.G ve Q ye gore deprem hesabi yapabilirsiniz.Ancak bu donanimların ağirlıgi kat agirlığınin %20 sinden fazla ise , o takdirde kat kutlesine G ve nun yaninda havalandirma tesisati ile cephe kaplamasininda kutlesini ekleyeceksiniz ve bu kutle uzerinden deprem hesabı ypacaksiniz.
Ilgili yapisal olmayan donanim icin yapilacak deprem hesabi oldukc basit(eşdeğer deprem yukü).
F= m x A x B / (R/I)
Burada F sozkonusu yapisal olmayan elemandaki deprem kuvvetini temsil ediyor.
m ise yapisal olmayan elemanin kutlesini, A bu elemana etkiyen en buyuk ivmeyi, B elemanda ortaya cikan deprem kuvveti buyutme katsayısıni, R elemanin davranis katsayisini(taşiyici sistem davranis katsayisinin elemana uygulanmiş hali, tablo var), I ise bina bina önem katsayisini temsil etmekte. Bu F kuvveti yapisal olmayan elemanin agirlik merkezine yatay olarak etkiyor kabul edilecek.Dikkat ederseniz F=m x a ….belli katsayilarla buyutulmus, belli katsayilarla kucultulmus ve atalet kuvveti hesaplanmıs.Zor bir hesap degil. Burada belki en buyuk sorun A dedigimiz, yapisal olmayan elemanda olusacak ivmenin bulunabilmesi. Bunu bulursaniz zaten ivmeyi kutle ile çarpıp deprem kuvvetini buluyorsunuz.
A = R x ((2 x (pi)/Tp)^2 x u
A degeri o elemandaki ivme. Tp ilgili dogrultudaki binanin hakim titreşim periyodu, u ise o katin yer degistirmesidir.
B katsayilari ve R katsayilari zaten tablo halinde verilmistir.Mesela B katsayisi ic duvarlar icin 1,cephe kaplamalari icin 1,reklam panolari icin 2.5 dur. R katsayisi ise ic duvarlar icin 2.5, cephe kaplamalari icin 1.5, reklam panolari icin 2.5 dir.Bu elemanlarin yapiya baglantilarinda ve stabilite kontrollerinde bu deprem hesabinin kullanilmasi zorunludur.
TBDY2016 sartlarina gore anlattigim yapisal olmayan elemanlardaki deprem hesabıni şu anda kullanabilirsiniz.Buna engel bir durum yok.Zaten gordugunuz gibizor degil. F=mxa ya gore kuvveti bulup R ye boluyorsunuz.Son derece basit…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
