TMB 2025 İnşaat Sektör Analizi: Müteahhitler Ertelenen Projelerin Yükü Altında

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), inşaat sektörünün mevcut durumunu ve geleceğe dair öngörülerini içeren 2025 İnşaat Sektörü Analizi Raporunu yayımladı. “2025’te Dünyanın Rotası Belirsiz” başlığıyla sunulan rapor, küresel ve ulusal ekonomik gelişmelerin sektöre etkilerini detaylandırıyor.

Ertelenen Projeler Müteahhitleri Zorluyor

Raporda, inşaat sektörünün finansal sıkıntılar ve nitelikli iş gücü eksikliği gibi sorunlarla karşı karşıya olduğu vurgulanıyor. Özellikle kamu projelerinde yavaşlama kararı, müteahhitlerin üzerindeki ekonomik baskıyı artırıyor. Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi çerçevesinde yeni projelerin ilerlemesi yavaşlatılırken, mevcut projelerin tamamlanmasına öncelik verilecek. Bu durum, devam eden işlerin yatırım programında tutulmasına yol açarak müteahhitlerin mali yüklerini artırıyor. Şantiyelerin açık kalması, teminat mektupları ve işletme giderleri gibi faktörler sektörde ciddi bir baskı oluşturuyor.

TMB, bu sıkıntılar karşısında ertelenen kamu projeleri için müteahhitlere şartsız tasfiye hakkı tanınması yönündeki taleplerini sık sık dile getiriyor.

Afet Öncelikli Kentsel Dönüşüm Şart

Raporda, depreme dayanıklı yapıların inşasına yönelik kentsel dönüşüm ihtiyacına dikkat çekiliyor. Türkiye’nin yıllık yeni konut ihtiyacı 800 bin ile 1 milyon arasında değişirken, deprem sonrası bu rakama 650 bin yeni konut daha eklenmiş durumda. Ayrıca, ülkedeki 6-7 milyon konutun riskli olduğu ve yenilenmesi gerektiği belirtiliyor.

Uzmanlar, önümüzdeki dönemde yeni konut arzı sorununun devam edeceğini vurgularken, devletin arsa maliyetlerini düşürecek adımlar atması ve finansman konusunda destek sağlaması gerektiği belirtiliyor. Aynı zamanda, sektördeki nitelikli ara eleman sıkıntısının çözülmesi için köklü reformların yapılması gerektiği ifade ediliyor.

Türk Müteahhitleri Küresel Pazarda Gücünü Koruyor

Türk müteahhitlik sektörü, 2024 yılında 57 ülkede toplam 28,6 milyar dolarlık 316 proje üstlendi. En fazla iş alınan ülkeler şu şekilde sıralandı:

1. Suudi Arabistan – 5,8 milyar dolar
2. Birleşik Arap Emirlikleri – 5 milyar dolar
3. Uganda – 3,1 milyar dolar
4. Gabon – 2,2 milyar dolar
5. Cezayir – 1,7 milyar dolar

Sektör, 1972 yılından bu yana toplam 12.461 proje ile 533,8 milyar dolarlık uluslararası iş hacmine ulaştı. Rusya, yaklaşık 103 milyar dolarlık projeyle Türk müteahhitlerinin en büyük pazarı olmaya devam ediyor.

İnşaat Sektöründe 2024 Verileri ve 2025 Beklentileri

• Üst üste 8 çeyrek büyüme: İnşaat sektörü, 2024’ün üçüncü çeyreğinde %9,2 büyüyerek genel ekonominin üzerinde bir performans sergiledi. Deprem bölgesindeki yeniden inşa süreci ve büyük şehirlerdeki kentsel dönüşüm projeleri bu büyümeye önemli katkı sağladı.
• Jeopolitik riskler sürecek: Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki belirsizlikler ve Türkiye’nin geleneksel pazarlarındaki siyasi gelişmeler sektör üzerindeki baskıyı artırıyor. Ancak, özellikle Suudi Arabistan ve Irak’taki altyapı projeleri ile 2025’te yıllık 20 milyar dolarlık iş hacmi hedefinin aşılması bekleniyor.
• Yeşil dönüşüm kritik hale geliyor: Küresel karbon emisyonu düzenlemeleri nedeniyle çimento, demir-çelik ve inşaat malzemeleri sektörleri için yeşil dönüşüm zorunluluk haline geldi. Türk müteahhitlerin AB pazarında iş yapmaya devam edebilmesi için bu dönüşüme uyum sağlaması gerekiyor.
• Mali yeterlilik kriterleri sıkılaştı: Yeni düzenlemelerle, müteahhitlerin mali yeterlilik kıstasları %50 artırıldı. Ayrıca, yeşil bina sertifikasına sahip projelere %5 ek puan verilerek, çevre dostu yapıların teşvik edilmesi amaçlanıyor.
• Konut satışları hız kazandı: Aralık 2024’te Türkiye genelinde konut satışları %53,4 artarak son 22 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. İstanbul, Ankara ve İzmir en fazla satış yapılan iller oldu.

TMB raporu, inşaat sektörünün 2025’te küresel ve ulusal belirsizliklere rağmen büyümesini sürdüreceği yönünde öngörüler içeriyor. Ancak, kamu projelerindeki yavaşlama ve finansman sorunları sektörün en büyük zorlukları olmaya devam edecek.