Taşıyıcı sistemde, taşıyıcı elemanların(kolon-kiriş-perde) rijitliklerin dağılımı homojen olmalıdır.Yani rijitlikler mümkün mertebe düzgün dagılmalıdır.Bir sistemde , perdeler bir bölgeye yıgıldıysa, diğer tarafta nispeten ufak ebatlı kolonlar kullanılmışsa, yada bir tarafta çok sık ve buyuk ebatlı kolonlar olmasına ragmen, diğer tarafta nispeten ufak ebatlı kolonlar seyrek şekilde konulmuşsa rijitlik dağılımı düzgün yapılmamış demektir.Belli bölgede rijitlik göreceli fazla, belli bölgede rijitlik göreceli az demektir.Bu tür rijitlik dağılımının tespiti için ayrıntılı bir hesaba bile çogu zaman gerek olmaz.Kat planı açılıp, kalıp planına bakıldığında kolonların perdelerin serpiştirildiği görülüyorsa, belli bir bölgede kolon, perde yığılmalarına göz ile rastlanmıyorsa yani gözü rahatsız etmiyorsa, bu durumda rijitlik dağılımının düzgün yapıldığı sonucuna varılabilir. Bunun tam tersi kalıp planına bakıldığında, kolonların perdelerin bir bölgede sık olarak yığıldığı tespit ediliyorsa, diğer tarafta seyrek bir durum göze görünüyorsa, bu durumda da rijitlik dağılımının düzgün yapılmadığı sonucuna varılabilir.Anlaşılacagı üzere çoğu zaman basit bir göz denetlemesi ile rijitlik dağılımının düzgün yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.
Aklımıza şu soru gelebilir :Rijitlik dağılımı düzgün olsa ne olur, düzgün olmasa ne olur ?Tesir dağılımı sonucta eleman rijitliklerine göre olmuyormu ?
Evet tesir dağılımları elemanların rijitliklerine göre olmaktadır.Sorunda zaten buradan kaynaklanmaktadır. Rijitlik dağılımının düzgün yapılmadığı sistemlerde, rijitliğin fazla olduğu bölgelerde daha fazla tesirler oluşacak buna mukabil rijitliğin nispeten düşük olduğu bölgelerde ise daha küçük tesirler oluşacaktır.Buna görede hasarlar bazı bölgelerde daha fazla oluşacak, bazı bölgelerde ise daha az oluşacaktır, oluşabilecektir.Rijitliği düzgün dağıtılmış sistemlerde , hasarlar belli bölgelerde yoğunlaşmadan , tüm sistemde nispeten makul seviyerlerde oluşur.Ancak rijitliği düzgün yayılmamış sistemlerde hasar dağılımı da düzgün olmaz.Bir bölgede hasarlar yoğunlaşırken, diğer bir bolgede az hasar oluşabilir.Rijitlği düzgün yayılmış sistemlerde hasar tüm sisteme yayılırken makul seviyelerde dir.
Bu durumu hasarın derecesini rakam olarak gösterirsek daha iyi anlayabilriz sanıyorum.Bir yapıda toplam hasar miktarını 8 rakamı temsil etsin.Rijitlik dağılımının düzgün yapıldığı taşıyıcı sistemde dört farklı bölgede 2+2+2+2=8 şeklinde bir hasar dağılımı olur.Rijitlik dağılımının düzgün yapılmadığı bir sistemde ise hasarlar 4+2+1+1=8 şeklinde oluşabilir.Gördüğünüz üzere bir bölgede 4 büyüklüğünde bir hasar oluşurken ,sistemin başka bir tarafında 1 büyüklüğünde bir hasar oluşmuştur.Biz mühendisler ise hasarın makul ve tüm sisteme dağılmasını isteriz.Bu anlamda bir yardımlaşma söz konusudur, bu anlamda eleman kapasitelerinin aşılma olasilığı daha düşüktür.
Son söz olarak şunu söyleyelim.Rijitlik dağılımınız aynı zamanda hasar dağılımınızdır….
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
054 1 9 7 3 0151
