Bir kısım İnşaat Mühendisleri vardır.Proje üretir.Ellerinde birkaç yazılım vardır sürekli analiz ederler.Bir kısım İnşaat Mühendisleri vardır , onlarda denetim makamındadır, gelen projeleri kontrol ederler onay verirler, ruhsat verirler.
Bu yazı özellikle denetim makamında olanları ilgilendiriyor.Mesela yapı denetim firmalarındaki proje denetçilerini, mesela kamu daki mühendisleri ilgilendiriyor.Muhtemelen bu yaz pek hoşlarına gitmeyecek.Ama hoşlarına gitmemesi malesef gerçeği değiştirmiyor.
Başka birisinin yaptığı ve yüzlerce sayfa çıktıdan, çizimden oluşan bir projeyi kontrol etmek tam olarak mümkün değildir.Ben çok iyi kontrol ederim, gözümden birşey kaçmaz diyen meslekdaşımız bizim aklımızla dalga geçiyor demektir.Önünüze çizimler ve raporlar geliyor.En küçük proje çıktısında 1.000.000 (bir milyon) dan fazla rakam mevcut.Kim bu 1.000.000 dan fazla rakamı kontrol edebilir ?Kontrol etsenizde bu 1.000.000 rakamın bir tanesinde bile oynama olmadığının garantisi ne ?Bakın 1.000.000 rakam tek tek hepsini okuyun.Projeyi kontrol mu etmiş oldunuz şimdi ?.Bir takım editorlerle oyunlarla istediğiniz rakamların çıktılara yansıtılması malesef mümkün.İnşaat Mühendisleri olarak da etik anlamında sorunlarımız olduğundan pek şaşırmıyoruz bu tür düzeltmelere.Denetimci arkadaş ne yapıyor ?Alıyor çıktıları şöyle bir mimari ile statiği karşılaştırıyor sonra bina önem katsayısı, R , deprem bölgesi, zemin sınıfı doğru girilmişmi ona bakıyor, döşeme yüklerine , kiriş yüklerine bakıyor tamam.Ama işin en küçükkısmı bu.Asıl buyuk kısım bu yüklerde ne tür bir kesit tesirleri çıktı, bu kesit tesirlerine göre nasıl tahkikler yapıldı ve sonuç ne oldu.Bütün bunları kontrol etmek mümkünmü ?Denetçi arkadaş şöyle diyebilir ?İyide yazılım hata vermemiş demekki sorun yok.İş öyle değil.Projeyi yapan mühendis aptal değil.Herhalde kurallara uymayan sonuçların olduğu çıktıları karşınıza getirmeyecek.Sorun bile olsa bir şekilde düzeltip getirecek.Proje denetimindeki gerçek işte budur.Ancak bu paragrafı okuyan denetçiler kendini kötü hissetmesin, kandırıldıklarını sanması.İşin doğası bu.Ellerinde olan birşey değil bu.
Bir projeyi tam anlamıyle kontrol etmek istiyorsanız, o projeyi alacaksınız tek tek siz yazılıma girecek ve analiz yapacaksınız.Ancak gerçek sonucu böyle görürsünüz.Bunun haricinde yapılan tüm kontroller eksik kalacaktir.Hatta proje mühendisinden cd ortamında projeyi alıp, çizmekten kurtulmak ve analiz yapmak bile sonuç vermez.Çünkü projelerde binlerce noktaya mühendis müdahelede bulunmuş olabilir.Denetçininde bunu bilmesi mümkün değildir.Şimdi içinizden şu geçiyor ?Projeyi baştan tekrar girmek için ne zamanımız var ne yazılımımız var.Doğru…Zaman yetmez.
Buraya kadar anlatmaya çalıştığım, bir mühendis tarafından hazırlanan projenin başka bir mühendis tarafından 4/4 lük incelemeyeceginin farkındalığını yaratmak.
Peki proje denetleyen mühendis nasıl denetleyecek.Denetleyen mühendis gözümden birşey kaçmayacak diye düşünmeyecek. Önemli olan hiçbirşeyin kaçmaması değil(ki zaten bunun mümkün olmadığını yazdım) çok önemli birşeyin kaçmaması.Bunun içinde denetçiler yeterli sttaik ve mukavemet bilgisine sahip olmları,tecrübeli olmalrı gerekir.Proje üzerinde kritik durumları hemen görebilmeldiir denetçi.Basit birtakım hesapları elle yapabilmeli yaklaşık sonuçları bulabilmelidir.Moment diyagramı çizemeyen, kiriş etriye hesabını yapamayan, taban toplam kesme kuvevtini bulamayan, kapasite hesabı yapamayan mühendis denetçi olamaz, olmamalıdır.Bunları bilen denetçi kıyaslama ve takip metodunu kullanarak projeyi kontrol edebilir.Bu durumda bile kusursuz proje denetiminsen söz edilemez ama can alıcı birşeyin gözden kaçırılmayacagı aşikardır.
Meslek hayatım boyunca(bu güne dek) 3000 den fazla proje kontrol ettim yada dizayn ettim.Çok ilginç tecrübeler elde ettim.Öyle şeyler gördüm ki şeytanın aklına gelmez.Biliyorum ki farkedemediklerimde çok fazla.Muhtemelen bir sürü şey kaçırmışımdır.Bu tecrübeler sayesinde proje kontrol konsuunda kıyaslama ve takip metodu ile kendimi geliştirdim.Bunun ayrıntılarınıda işin doğrusu paylaşmak istemiyorum.En azından şimdilik.
Mühendis arkadaşlar şunu bisinler :Başkasının yaptığı bir projeyi 4/4 lük kontrol etmek mümkün değildir…
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
Yazı için teşekkür ederim. Anlattığınız konu gerçekten güzel bir konu. Bende işim gereği proje kontrolü yapıyorum. Sizinde dediğiniz gibi hata vermiş olan sayfaların çıktılarını getirmiyorlar ve maalesef yapı denetim denetçileri de pek kontrol etmiyor hatta ve hatta hiç kontrol etmiyor (Bulunduğum şehir için konuşuyorum)
bırakın hesaplarda hataların olmasını kalıp planları bile hatalı geliyor.
Proje Kontrolü sonucu düzeltilmesi için yüzlerce proje göndermişimdir. Ancak bunun önüne geçebilmek için müelliflerden son 1.5 yıldır statik hesap datalarını istiyorum ve çalıştığım Müdürlüğe statik programların kilitlerini aldırdım.
Müellif bana Statik paftasını, Statik hesap çıktısını, ve Hangi programda çözdüyse (ide,sta,vs…) o programa ait hesap datasını getiriyor.
Programda bu datayı açıp taşıyıcı elemanlara ait her detayı inceleme fırsatım oluyor..
Elbette yinede gözümüzden kaçan hatalar vardır ama gözümden kaçan hataları minimuma indirmeye çalışıyorum en azından..
AHMET BEY DEVLET SIRRI DEĞİL HERHALDE, AÇIKLARSAN İYİ OLUR?