Bu yazıda geçen mühendislik terimi İnşaat Mühendisliğini, hesap terimi de yapının statik ve dinamik hesabını kapsamaktadır.
Mühendislikte her ne kadar 2×2= 4. etsede, mühendisin amacı tam olarak bu 4 rakamını bılmak değildir.Mühendis belli bir hata payıyla 4 rakamına ulaşırsa görevini tamamlamış olur.Mühendis bilmelidir ki aslında yaptığı hesap bir yaklaşım hesabıdır.Bazen imalatta kullanılan malzemelerin çok komplex olması, bazende hesaplarda kolaylık olması açısından birtakım kabullerin yapılması gerekir.İyi bir mühendis yaptığı kabulleride bilmelidir.Yapyığı kabullerin neye dayanılarak yapıldığınıda bilmelidir.Bilinçli yapılan kabuller zarar vermez aksine daha net ve anlaşılır sonuçlar bulmamıza yardımcı olur.
Şimdi çoğu zaman farkında olmadan yaptığımız bir kabulü düşünelim.Sisteme etkiyen yükler sonucundada sistem yine ilk halindeki gibi kalır, kesit tesirleri buna göre belirlenir(1.mertebe hesap).Kesit rijitliklerinide baştan hesaplıyoruz ve sürekli aynı rijitliklere baglı bir kabul yaparak hesap adımlarımızı devam ediyoruz(yeni yapı).Tüm hesap sistemi daha doğrusu kuvvet dağılım yöntemi rijitlikelr uzerine dayalı.Ama şimdi düşünelim, bir etki sebebiyle (mesela yatay etki) elamanların bazıları elastik sınırın ötesine geçtiğinde ne olur ?..Eğer iyi etüd edilmemişse düşünülmemişse bütün hesap sisteimiz altüst olur.Elemanların elastik sınır ötesine geçmesi demek,elemanlarda küçük yada büyük hasar oluşması yani eleman rijitliklerin azalması anlamına gelir.Eleman rijitliklerin düşmesi demek ilk etapta rijitliklere göre dağıttığımız tesirlerin tamamen değişmesi anlamına gelir.Rijitliklerin değişmesi demek ilk etapta hesapladığınız deplasmanlarında hatırı sayılır derecede artması anlamına gelir.Gördüğünüz üzere yapılanbir kabul ileriki aşamalarda nasıl karşımıza çokabiliyor.Dolayysıyle bu kabulü bilirsek, leriki evrelerde yapımızın hareketini daha iyi tahmin etmemiz mumkun.Belkide ek birtakım hesaplarla sistemin desteklenmesi de mühendis tarafından yapılabilir…Kabul yapmak kadar hangi kabulün ne için yapıldığını bilmekte önem arzeder….
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR