
Kirişlerde enine donatı hesabına esas alınacak, bir kesme kuvveti vardır.Bu kesme kuvvetini hesaplayıp kirişin enine donatısını(etriye) hesaplarız(betonarme).Bu şekilde kirişin kesme güvenliğini sağlamış oluruz.
İnşaat Mühendisi , kiriş kesme güvenliğinin sağlanması için aşagıdaki 3 maddeyi bilmelidir :
1… enine donatı(etriye) hesaplamak için kullandığımız kesme kuvveti değeri, güvenli bir deger olmalıdır.
2…Süneklik düzeyi yüksek bir kirişte, enine donatı(etriye) hesaplamak için esas alacagımız kesme kuvveti degeri farklıdır.
3…Süneklik düzeyi normal bir kirişte enine donatı hesaplamak için esas alacagımız kesme kuvveti değeri farklıdır.
İnşaat Mühendisine düz donatıları belli bir betonarme kirişi versek ve mühendisten bu kirişin etriyelerini hesaplamasını istesek , mühendisin bu bilgilerle bu hesabı yapması mümkün olmaz.Bu hesabı yapacak mühendis öncelikle kirişin normal sünekmi yoksa yüksek sünekmi olduğunu sorması gerekir.Normal sünek bir kirişin etriyesi farklı şekilde, yüksek sünek bir kirişin etriyesi farklı şekilde hesaplanır.
Yüksek sünek kirişin etriyesi hesaplanırken, amaç kirişin eğilme (moment) kapasitesinin sonuna kadar kullanılmasının sağlanması , eğilme donatısı aktıktan sonra bile kirişin kesme kırılmasına ugramamasının sağlanmasıdır.Çünkü biliyoruz ki, kesme kırılması gevrek bir kırılmadır.Bu yüzden yüksek sünek kirişlerde, etriye gelen dış etkilerden ziyade kirişin eğilme kapasitesinin oluşturabileceği maximum kesme kuvvetinin hesaplanması ile bulunur.Yani kapasite kavramı önceliklidir.Yüksek sünek bir kirişte en buyuk kapasite kesme kuvveti kapasitesidir.Bu tip kirişlerde oluşacak hasarlar eğilme hasarlarıdır.Normal sünek kirişlerde ise kapasite kavramı dikkate alınmaz.Düşey yüklerden gelen kesme kuvveti değerini buursunuz, deprem yönüne göre gelen maximum kesme kuvvetini bulursunuz, sonra bu iki kuvveti toplayarak etriyeyi hesaplarsınız.
Sonuç olarak , süneklik düzeyi normal bir kiriş ile süneklik düzeyi yüksek bir kirişte kesme güvenliğinin sağlanması farklıdır.
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR