FAZLA KAT DUSUNULEREK DIZAYN EDILEN YAPILAR
Yazinin basligindan ne kastediliyor once onu aciklayalim.
Bazen ilerisi dusunulerek, bazen guvenlik dusunulerek yapi statik ve dinamik hesaplari sanki daha fazla katli yapilacak gibi dusunulur.Mesela 5 katli bir yapi yapacaksiniz,ama siz 7 _8 kata gore hesap yapiyorsunuz/yaptiriyorsunuz. Iste yazinin basliginda sozu edilen konu bu.
Bu davranis sekli ,yani yapiyi oldugundan daha fazla katli cozmek size guvenli gibi gelebilir.Ama bu dogru degildir.Tam tersi yapiniz guvenlik anlaminda sikintiya bile dusebilir.Dolayisiyle yapimi olmasi gerekenden daha fazla kata gore cozdum o zaman yapim daha guvenlidir demek bilgisizliktir.
Bunun nedeninide aciklayalim:
Tasiyici dusey elemanlar yani kolonlar sabit bir kapasiteye sahip degildir.Yani kirisler gibi degildir.Kirislerde alt ust donati koyarsiniz, o ebatta o donatiya sahip o beton sinifina sahip bir kirisin moment kapasitesini hesaplayabilirsiniz.Bu kapasite degismez.Ancak kolonlarda isin icine normal kuvvette girer.Normal kuvvet ayni zamanda kolonun moment kapasitesinide belirler.Ayni sartlara ve ozelliklere sahip ayni donati duzenine sahip ayni ebatlara sahip iki kolondan birine bir birim normal kuvvet etki ederse moment kapasitesi farkli, iki birim normal kuvvet etki ederse moment kapasitesi farklidir.Belli bir degere kadar normal kuvvet degeri arttikca kolonun tasiyabilecegi moment miktarida artar.Kolonlar icin moment_normal kuvvetini gozonune getirdiginizde durumu daha iyi anlayabilirsiniz.Sirf bu yuzdendir ki kolon ebatlarini degistirmemenize ragmen en ust kat kolon donatilarinin daha fazla oldugunu gorebilirsiniz.Bunun nedenide en ust katta normal kuvvetin daha az olmasi nedeniyle kolon moment kapasitelerinin dusmesi ve karsilamasi gereken egilme momentini karsilayamamasidir.Bu nedenle ust kata ilave donatilar konarak kolon moment kapasitesini artirma yoluna gidilir.
Eger ,olmasi gerekli kat sayisindan daha fazla kata gore yapiyi cozmusseniz, olusacak durum yukaridaki gibidir.Diyelim 5 katli bir yapiyi siz 7 kat olarak cozdunuz.Bu takdirde 5.kat insaasini bitirdiginizde 5.kat kolonlarinizin alacagi normal kuvvet 7.katli durumdaki normal kuvvete gore daha dusuk olacaktir.Oysa siz 6 ve 7 katlar yapmayacaksiniz ve o kolonlar daha az normal kuvvete maruz kalacak.5 katli durumdaki kolonlarin moment kapasiteleri , 7 katli durumdaki kolonlarin moment kapasitelerinden daha dusuk olacaktir.Eger sinir durumdaysaniz 7 kata gore yeterli gelen bir kolon(egilme momenti anlaminda yeterli) 5 katli durumda yeterli gelmeyebilir.Dikkat edin mutlaka yetersiz kalacaktir demiyorum ancak yetersiz kalabilme ihtimalinin oldugunu soyluyorum.
Bu baglamda ne yapilacaksa onun projelendirilmesi ozellikle kolon dizayninda onemlidir.Unutmamaliyizki kolonlar sadece normal kuvvet tasimaz.Egilme momentide tasir…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
?
