Mevcut yapilarin deprem performansının belirlenmesinde dogrusal hesap yontemleri yada dogrusal olmayan hesap yontemleri kullanilabilir. Her ne kadar dogrusal hesap yontemi ismi de kullanilsa elemanlarin dogrusallik harici calismalarida birtakim kabullerle bu yontemin icinde yer alir. Dogrusal hesap yontemi olarak esdeger deprem yükü yontemi de kullanilabilir mod birlestirme yöbtemi de kullanilabilir.
Sistemin esasi aslinda basittir.Betonarme tasiyci sistemdeki elemanlar tek tek ele alinir.Icindeki donatilar bellidir.Muhendis tek tek tum elemanlarin kapasitelerini hesaplar.Icerisindeki donatiyi bildiginiz bir kirisin sanirim kapasitesini hesaplamak hicbir muhendis icin zor olmasa gerek.Hesapladigimiz kapasite hem kesme kuvveti kapasitesi hemde moment kapasitesidir. Burada onemli olan husus ise elemanlarin kesme kapasitelerinin moment kapasitesini tam kullaniyormus gibi hesaplanacak olmasidir.Yani eleman kesme kırilmasina ugramadan moment tasimali ve cekme donatilari akabilmelidir.Donatı akmadan kırilma gerceklesiyorsa suneklikten bahsexilemez.Bu durumda gevrek kırilma oluşur.Eger elemanin herhangi biri yada birileri gevrek kirilma durumunda ise bu elemanin kesme kapasitesi artırilarak sünek hale getirilmelidir. Burada tolerans yoktur.
Elemanların kapasitelerini buldunuz. Daha sonra Ra=1 alarak dusey yukker ve deprem etkisi altinda bir analiz yapilmalıdır.Bu analiz sonucunda ise yapı etkilerini bulmus olacaksiniz. Bu analiz sonuçunda tek tek tum elemanlarim alacaği momenti bulmus olacaksiniz.Daha oncede elemanlarin tek tek kapasitesini bulmustunuz. Simdide yatay yukleride dikkate alarak tek tek elemanlara gelen etkileri bulmus oldunuz.
Bir elemanda olusan momente ” E ” dersek.Elemanın buldugumuz moment kapasitesine “K” dersek.
ETKI / KAPASITE diye bir oran ortaya cikar.Iste bu oran elemanin performansinı belirlemede kullanilir.Sayisal bir ornek verirsek :
Bir kolon duşunelim.Kolon moment kapaxitesini 10 tm bulmus olalim. Ra=1 durumuna gore bu kolonda 50 tm lik bir moment olusmus olsun.Bu kolon icin E/K orani 50/10=5 dir.5 oranina gore elemanin durumunun ne oldugu tablolardan bakilarak bulunur. Bu durum tek tek tum elemanlar icin ayri ayri belirlenir.Ayrica her elemanin iki ucu icinde ayri ayri belirlenir.Maximum durum elemanin perfoemansini belirler.Siz buldugunuz bu 5 degerine aslinda suneklik degeri olarak bakabilirsiniz.Yeni bir yapi cözdüğünüzde R degerini bastan alip bir hesap yspiyordunuz.8 gibi 7 gibi.. Mevcut yapida ise R=1 alip bolmeyi sonra yapiyorsunuz.İsi tersten yapiyorsunuz aslinda buyuk bir mantik farki yok.
Tum elemanlarda E/K oranlarina gore durum tespiti yaptiktan sonra yapidaki tum elemanlari n bu degerlerini göz onüne alarak binanın durumunu belirliyorsunuz…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
054 1 9 7 3 0 1 5 1
