DOĞRU BİLİNEN YANLIŞ

0
407

Betonarme çerçeve taşıyıcı sistemlerde, çerçeve aralarına örülen dolgu duvarların, yapı için güvenlik unsurunu artırdığına yönelik doğru olmayan bir inanış vardır.

 

Mühendis olarak düşünelim ve karra verelim :Gerçekten çerçeve aralarına örülen bu dolgu duvarlar iyimidir, güvenliği yükseltirmi ?

 

Çerçeve sistemler nispeten sünek sistemlerdir.Deplasman kabiliyetleri vardır(betonarme).Deprem kuvvetlerinin çok buyuk kısmınıdai bu deplasmanlarla yani şekil değiştirmelerle ile sönümlerler. Statiker mühendis , yapı taşıyıcı sistemini idealize ederken, kiriş kolon ve perdeleri düşünür(düşey eleman olarak).Bu şekilde idealize eder.Dolgu duvarlar ise yük olarak sisteme dahil edilir.Gerçek duurmda ise iki kolon arasına örülen bir dolgu duvar , nispeten kolonların deplasman yapmasını yani hareketini engeller.Buradan anlaşılacagı üzere deplasmanların azalması sistemin rijitleşmesi anlamına gelir.Yani dolgu duvarlar sistemin rijitliğini artırır.Rijitliğin artması demek ise, yapının oluşturacagı deprem kuvvetinin artması anlamına gelir.Ne kadar buyuk rijitlik, o kadar büyük deprem kuvveti.Bu ilişki hiç değişmez.büyük rijitlik=büyük deprem kuvveti..Küçük rijitlik=küçük deprem kuvveti.. Anlaşılır bir ifade kullanırsak ördüğümüz bu dolgu duvarlar nispeten perde vazifesi görürler.

 

Sadece kolonlardan oluşan yüksek sünek bir yapıda, 100 tonluk bir yatay kuvveti 100/8=12.5 ton tasarım deprem kuvvetine dönüştürerek hesaplarımızı yaparız.Sistemi biraz rijitleştirdiğimizde ise tasarım deprem kuvvetimiz 100/7=14.30 ton  a   çıkar.Sistemi biraz daha rijitleştirirsek tasarım deprem kuvvetimiz 100/6=16.70 ton  a  ulaşır. Gördüğünüz üzere yapı ne kadar rijitleşirse oluşan deprem kuvveti o derece artmaktadır.

 

Buraya kadar anlatılandan çıkaracagımız sonuç, çerçeve aralarına örülen dolgu duvarların rijitliği artırdığı gerçeği ve rijitlik artışından dolayıda yapıda oluşacak deprem kuvvetininn hesaplanandan fazla olacagı gerçeğidir.Genelde yaptığımız gibi , rijitliğe etkisi hiç dikkate alınmayan dolgu duvarlar yarar değil zarar getiri.Yapı güvenliğini artırıcı etkisi yoktur.

 

Statiker bir mühendis olarak bu yazıyı okuduktan sonra dolgu duvarların etkisini özellikle rijitliği artırıcı yönde etkisini sisteme katmak isteyebilirsiniz.Ama mühendis olarak da ayrıntılı hesap yapmak istemeye bilirsiniz.Hem dolgu duvarların etkisini hesaba katmak, hemde hesaplarda ayrıntıya girmemek mümkündür.Yapmanız gereken şey   “R”  katsayısını biraz küçük almaktan ibarettir.Örneğin sadece kolonlardan oluşan yüksek sünek bir yapı için R=8 almanız gerekirken, yapı cerceve aralarında yoğun dolgu duvar mevcutsa aynı sistemde R=7 alarak sisteminizi çözebilirsiniz.Bu takdirde dolgu duvarların sisteme verdiği rijitlik artışı etkisi gözönüne alınmış olur…

 

Ahmet ÇELİKKOLLU

İnşaat Mühendisi

ESKİŞEHİR

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.