
Deprem yükü azaltma katsayısı (Ra), tasıyıcı sistemin kendine özgü doğrusal olmayan davranışını gözönüne almak üzere ortaya çıkarilmış bir katsayıdır. Elastik deprem yükü hesaplanır(V=A x W) ve daha sonra deprem yükü azaltma katsayısına bölünerek azaltılır. Azaltılmasinın nedeni de deprem enerjisinin bir kısmınin tasıyıcı sistemin şekil degıştirmeler ile emileceginin kabulüdür.
Anlaşılacağı üzere, deprem yükü azaltma katsayısi (Ra), taşıyıcı sistemle ilgilidir. Tasıyicı sistemin rijitliği, şekil değiştirme kapasitesi ile de ilgili olduğundan, (R) denilen bir tasıyıcı sistem davranış katsayısı tanımlanmıştır.Deprem yükü azaltma katsayısı Ra’ da, bu R ‘ nin bir fonksiyonu olarak tanımlanmıştır.
Halen kullandiğımız TDY2007 ile Taslak TBDY2016 bu bağlamda çok farklıdır. Dikkatli incelemezsseniz, sanki Ra’ nın her iki yönetmelikte de ayni olduğunu düşünebilirsiniz.
Ayrıntıli analize geçmeden önce, indislerin aciklamasini yapalım:
T:Yapı periyodu
Ta: köşe periyodu(zemin)
Tb:köşe periyodu(zemin)
R:Tasiyıcı sistem davranış katsayısı
Ra:Deprem yükü azaltma katsayısi
TDY2007 de durum neydi:
0<=T<=Ta….Ra=1.5+(R-1.5)x(T/Ta)
Ta<T……..Ra=R
Halen kullandıgimız yonetmelikte durum bu idi.Genelde de TaTb….Ra=R/I
T<=Tb…Ra=D+((R/I)-D) x (T/Tb)
Burada (I) kafanızi karıştırmasın. Yok sayın. 2007 yonetmeliginde deprem kuvvetini (I)bina onem katsayisi ile çarrparak azaltıyorduk, 2016 da ise deprem kuvvetini daha kücuk bir katsayıya böluyoruz. Her ikiside aynı kapiya çıkıyor. Dolayisıyle (I) kafanizı karıştırmasin. Dikkat ederseniz TBDY2016 da tüm sınırlandırma Tb köşe noktasina göre yapılmakta. 2007 de Ta kullanıliyordu…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR