DEPREM KUVVETİ…

0
228

DEPREM KUVVETİ…

 

Yer hareketi, deprem anında hep sabit bir ivme ile oluşmaz.20-30 saniye devam eden bir deprem hareketi düşünün.Bu süre zarfında yer hareketinin ivmesi birçok değer alır.Yerdeki bu değişken ivmeler, yapının fiziksel özelliklerine göre yapıda ivmeler oluşturur.Bu ivmeler yapıda atalet kuvvetlerini oluşturur.Bizim deprem kuvveti dediğimiz kuvvet aslında yapının oluşturduğu bu atalet kuvvetleridir.Kısacası deprem kuvveti dışarıdan yapıya vuran bir kuvvet değildir.

 

Deprem boyunca yer hareketleri değişik ivmelerle gerçekleşir.Bu ivmeler artar azalır.Yer hareketinin bu ivmelerine göre yapıdada buna orantılı olarak ivmeler oluşur.Ülke deprem yönetmelikleri ise oluşabilecek en büyük ivme baz alınarak dizayn edilmiştir.Eğer 20-30 saniyelik bir deprem süresinde, yer hareketi sabit bir ivmeye sahip olsaydı bile, yapıda sabit bir deprem kuvveti oluşmayacaktı.Yapıda oluşacak deprem kuvveti değişken olacaktı.

 

Deprem anında yapı ileri geri salınım yapar(yer hareketine göre).Yer hareketi yapıyı hareket ettirmeye çalışırken, yapıda hareket etmemeye konumunu muhafaza etmeye çalışır.Yapının harcadığı bu efor atalet kuvvetlerini doğurur.İşte bu atalet kuvvetlerine biz deprem kuvveti deriz.Yani deprem kuvveti aslında atalet kuvvetleridir.Yukarıda, yer hareketi yani deprem ivmesi hep aynı sabit bir ivme ile gerçekleşse bile(deprem süresince), yinede yapıda süreye baglı olarak farklı ivmeler dolayısıyle farklı deprem kuvvetleri oluşacaktır demiştik.Yer hareketi başladığında bina belli periyotla salınım yapmaya başlar.Yapıda atalet kuvvetleri yani deprem kuvveti oluşur.Deprem devam ettikçe taşıyıcı sistemde çatlaklar oluşmaya başlar.Ypıda çatlakların oluşması demek, yapı rijitliğinin azalması yani salınımların artması yani periyodun gittikçe büyümesi demektir.Periyod büyüdükçede, yapıda oluşacak deprem kuvvetleri daha azalır.(düşünün ivme spektrumu).Çünkü rijitliği azalan yapı daha kolay hareket edecek ve konumunu muhafaza edemeyecektir.Çatlaklar büyüdükçe periyod dahada büyür Periyod büyüdükçede yapıda oluşacak deprem kuvvetleri azalır.Bu döngü deprem bitene kadar sürer.Yapı periyodunu büyüterek aslında kendi kendini korumaya çalışır.Bazen bunu başarır bazende başaramaz…

 

 

 

Ahmet ÇELİKKOLLU

İnşaat Mühendisi

ESKİŞEHİR

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.