BETONARMEDE SÜNEK VE GEVREK DAVRANIŞ

0
3175

(Yazı betonarme sistemler düşünülerek kaleme alınmıştır)

İnşaat Mühendisleride dahil olmak üzere hemen herkes süneklik deyince, şekilden şekile giren kolonlar, lastik gibi uzayan kısalan kolonlar, kirişler anlıyor.Tasarim depremi bitince de kolonlar yine yerinde duruyor, kirişler yine yerinde duruyor, vatandaşlar yine evlerinde, işyerlerinde oturuyor.

Süneklik böyle birşey değil. Nedir süneklik? Süneklik, deprem etkisi altinda elemanların(kolon, kiris vb) yada tüm taşiyıcı sistemin plastik şekil değiştirme yapabilme özelliğidir. Suneklik kapasitesi iste bu şekil değiştirme kapasitesidir. Süneklik tanimindaki can alıcı kelime “PLASTİK” kelimesidir. Süneklikte onemli olan plastik şekil değiştirme kapasitesidir. Bu baģlamda, süneklik kavramini anlamak için, “plastik” kavraminı bilmeniz gerekir. Plastik şekil degistirme demek kalıcı hasar demektir.

Plastik şekil degiştirme=kalıcı hasar=süneklik

Sunek sistemlerde, deprem yukü etkisinde, sistemde plastik sekil değiştirmeler olur(dönmeler), yani hasarlar oluşur, ama sistem yük tasimaya devam eder. Tasarim depremi gerceklestiğinde olan olay budur. Deprem sona erince de, binalari bosaltirsiniz, o binayı artik iskan edemezssiniz. Yani yukarida da bahsettigim gibi yuksek sünek bina, depremde uzayan kisalan kolonlarin oldugu ve depremden sonra da aynen oturmaya devam edilecek bina degildir.

Bir tasarim depremi sonrasinda binaların yuksek sünek olup olmadığini da rahatlıkla anlarsınız. Deprem bölgesine bakarsınız, dösemeler tost gibi üst uste yıkılmıs binalar gevrek bina, kolonlarinda kirislerinde buyuk hasarlar olusan, içerisinde oturulmayacak durumda olmasina ragmen göcmemiş binalar yüksek sünek binalardır.

Anlaşilacaģı üzere sunek davranış arzu edilen bir davranıştır, sünek davranişın zıtti gevrek davranıştır. Peki yuksek sunek tasarlanan binalarda da büyük hasarlar olusuyorsa(ki oluşmalı) o zaman yüksek sünek tasarım yapmanın anlamı nedir? Yüksek sünek tasarimin amacı can güvenliğidir. Yüksek sünek tasarladığınız binalarda, insanlar tasarım depremi sonrasi canlı çıkabilirken, gevrek tasarlanan binalarda insanlar ancak ölü olarak çıkabilmektedir. Hangi deprem tehlikesi altında olursa olsun, hangi amaçla kullanılacak olursa olsun, icerisinde kim oturacak olursa olsun, nereye yapılacak olursa olsun tüm binalar yüksek sünek tasarlanmalıdir…

Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.