BETONARMEDE DONATI SEÇİMİ
Her yapılan beton – çelik birleşimi betonarme değildir.Betonarmenin tek bir kuralı vardır.Beton ile çeliğin beraber çalışabilmesi. Eğer beton ile çelik beraber çalışıyorsa ortaya betonarme çıkar.Yani beton uzadığında çelik uzayacak, beton kısaldığında çelik kısalacak…Başta basit gibi görünmesine rağmen betonarmeyi sağlamak o kadar da kolay değildir. Statik ve dinamik gerekler yanında bir sürüde konstrüktif kurallar mevcuttur.Bu konstrüktif kuralları bazı muhendisler küçük görür.Ama bu konstrüktif kurallar sayesinde gerçek betonarme davranışa ulaşmanız mümkündür. Konstrüktif kuralları küçümsememek gerekir. İstediğiniz kadar iyi bir proje yapın , yerinde betonarme oluşturamamışsanız bir anlam ifade etmez.
Betonarme oluşumunda donatıların seçimi, mesafeleri yerleri önem arzeder.Mühendis şunu bilmelidir :Yönetmeliklerde verilen donatı cap ve sayılarına ait maddeler ayrıca miktarına ait maddeler minimum değerlerdir.Yani en az değerlerdir. Yönetmelikde kiriş donatısı minımum 12 lik verilmiş diye her kirişte 12 lik donatı kullanmak, kolon donatısı 14 lük verilmiş diye her kolonda 14 lük donatı kullanmak doğru yaklaşım değildir.
Donatı seçimi yaparken iki husus önemlidir.Bunlardan birisi donatı aralıkların çok sık olması durumu, diğeride donatı aralıklarının çok seyrek olması durumu.Her iki durumda betonarme davranıştan bizi uzaklaştırır.
Önce donatı aralılarının sık olmasına bakalım.Bu durumda donatılar çok sık olduğundan adeta bir levha durumu oluşturur.. Donatı aralılarından beton geçmez. Mesela sık donatı olan kiriş mesnetlerini düşünün. Donatı sık olduğunda adeta oada bir levha oluşur. Ha levha koymuşsunuz ha donatıları aralıksız birbirine bitişik koymuşsunuz fark yoktur.Bu durum betonarme çalışmayı engeller Levha ayrı çalışır.Beton ayrı çalşır.
İkinci husuta donatı aralıklarının fazla olmasıdır.Bu durumda da betonarme davranıştan uzaklaşılır.Betonarmede beton ve çelik yardımlaşır.Beton basınca çalışırken çelik çekmeye çalışır.Etki alanları birbirini kapsamaldıır ki betonarme davranış olsun.Çok seyrek konulşan donatılar betonun lokal çalışmasına sebep olur.Bir kirşe sadece 1 adet 14 luk donatı koyduğunuzu düşünün.Betonarmeden söz edebilirmisiniz.Önemli olan küçük çaplı donatının nispeten yaygın olması ve beton içine serpiştirilmesidir.Bu şekilde betonarme davranış sağlanabilir…
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
