TDY2007 yeni yapıların projelendirme esaslarının yanında, mevcut yapıların deprem etkisi altında performanslarının hesaplanması esaslarınıda içerir.TDY2007 mevcut yapıları dikkate alan ilk yönetmeliğimizdir. Tabii ki bu yönetmelikten öncede eski yapıları degerlendirmemiz gerekiyordu, yada güçlendirilip güçlendirilmeyecegine karar vermemiz gerekiyordu.Bu yönetmelikden önce mevcut yapıların degerlendirmesindede yeni yapı esaslarından yararlanıyorduk ki bu birçok hataların ortaya çıkmasına sebep oluyordu.TDY2007 den önce mevcut yapıları degerlendirme yöntemi olmadığından, piyasada bir çok şarlatan paragöz mühendisler türedi.Bu şarlatanlar güçlendirme adı altında bir çok katliamlar yaptı.Güçlendirme adı altında zayıflatılan binalar bile oldu.Ancak TDY2007 ile bu çokbaşlılığın önüne geçildi ve bir altyapı yaratılmış oldu.
TDY 2007 – Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
İndirmek İçin Tıklayınız
Yeni yapılacak binaların depreme dayanıklı tasarımının ana ilkesi, hafif şiddetteki depremlerde binalardaki yapısal ve yapısal olmayan sistem elemanlarının herhangi bir hasar görmemesi; orta şiddetteki depremlerde yapısal ve yapısal olmayan elemanlarda oluşabilecek hasarın sınırlı ve onarılabilecek düzeyde kalması, şiddetli depremlerde ise yapının büyük hasar görmesi ama yıkılmamasıdır.Bu şekilde can kaybının önleneceği düşünülür.En azından yönetmelik böyle düşünmüştür.
Şiddetli deprem , tasarım depremine karşılık gelen depremdir.Yani 1.derece deprem bölgesi için Ao=0.40 olan deprem, 2.derece deprem bölgesi için Ao=0.30 olan deprem, 3.derece deprem bölgesi için A0=0.20 olan deprem, 4.derece deprem bölgesi için Ao=0.10 olan deprem şiddetli depremdir.Dikkat edilirse şiddetli deprem tanımı mutlak bir tanım değildir, aksine değişkendir.Şiddetli depremin tanımı her deprem bölgesi için farklıdır. 4.derece deprem bölgesi için Ao=0.10 olan tasarım depremi şiddetli deprem olarak tanımlanırken, 1.derece deprem bölgesinde A0=0.10 olan deprem ancak hafif şiddetteki depreme tekabül eder.(Deprem şiddetleri Ao ın buyuklüğü ile orantılıdır).
Bina performans analizleri düşünüldüğünde, I=1 olan bir yapının “CAN GÜVENLİĞİ ” performans düzeyini saglaması gerekir.Yani şiddetli depremde bina “CAN GÜVENLİĞİ” performans düzeyini sağlamalıdır.. Yönetmelik iyi okunursa, hafif ve orta şiddetteki depremlerde binaların hangi performansı saglayacagından bahsedilmediği görülebilir.Kısacası tasarım depreminde yani şiddetli bir depremde( ki tasarım depremi 50 yılda aşılma olasılığı %10 olan depremdir.) yapının ” CAN GÜVENLİĞİ” performans düzeyini sağlaması yeterli görülmüştür.Oysa aynı bina orta şiddette bir depremde nasıl bir performans göstermelidir yada hafif şiddetteki bir depremde yapı nasıl bir performans göstermeldiir belli değildir.Şiddetli bir depremde “CAN GÜVENLİĞİNİ” sağlayan bir yapının hafif şiddetteki bir depremde hiçbir hasar almayacagını kimse söyleyemez.Oysa yönetmelik hafif şiddetteki bir depremde yapısal yada yapısal olmayan hiçbir hasaın olmaması gerektiğini öngörmüştür.Ancak bu konuda bir hesap yapmadığımızdan hafif şiddetteki bir depremde yapımızda hiç hasar olmayacagını varsayarız.Bu varsayımıda mühendis değil yönetmelik yapmıştır.Yoksa tecrübeli bir mühendis hafif şiddetteki bir depremde bile yapıda hasar oluşabilecegine ihtimal verir.Ancak mühendis şunu unutmamalıdır, biz birşeyi öyle varsayıyoruz diye deprem ve yapı o şekilde hareket etmez….
Ahmet ÇELİKKOLLU
İnşaat Mühendisi
ESKİŞEHİR
