(Yazı betonarme kolonları kapsar)
Kolonun iyisi kötüsü olmaz diye düşünmeyin. Olur. Kolonun iyisi kötüsü de olur.
Betonarme bir kolonda, iyi yada kötü kavramini kullanmak için, mutlaka bir referans olmalidir. Neye gore iyi? neye göre kötü ? Bu yazıda kullandığım referansta, ikinci bir kolondur. Kısaca bu yazi aslında, degişik özelliklere sahip kolon çiftlerinin kıyaslamasıdır.
Kare ve daire kolonlar iyi, dikdörtgen kolonlar kötüdür. Biz(insaat mühendisleri) yapilarimızi en acımasiz kuvvetlere gore dizayn ederiz. En acimasız kuvvet, atalet kuvveti yani deprem kuvvetidir.Deprem kuvveti için herhangi bir yön tayin edemezssiniz, atalet kuvvetleri sürekli farkli doğrultuda oluşur. O halde kolonlarinda her yönde güçlü olmasi gerekir, homojen calısmasi gerekir. Bu bağlamda kare ve daire kolonlar iyi, dikdortgen kolonlar kötüdür.
Dört tarafından da kirişlerle çerçevelere bağlı kolonlar iyi, bir yada iki tarafından cerçevelere bağli kolonlar kötüdür. Dört taraftan çercevelere bağli kolonlar düşey stabilitesi en iyi kolonlardır burkulmasi mumkün olmayan kolonlardır. Ayrica böyle kolonların oluşturduğu çerçeveler depremde en iyi performans gösteren çerçevelerdir.
Kolon boyunca etriye sıklaştırması yapılmış kolonlar iyi,sadece sarilma bölgelerinde sıklaştırma yapılmış kolonlar kötüdür. Kolonlarda sıklaştırma sünekliği sağlar. Celik sünektir.Celik kesme donatiniz ne kadar fazla ise elemanin kesme kirilmasına uğrama ihtimali o denli azdir, sargi etkisi o denli fazladır.
Kolon asal ekseni ile, o kolona basan kirişlerin asal eksenlerinin üst üste olduğu kolonlar iyi, kirişlerin kolonlara sıfır bastığı kolonlar kötüdür. Kirişler kolonlara normal kuvvet aktarır(kolon normal kuvveti), kiriş kolona sıfır basıyorsa, kolon eksenine olan mesafe kadar olan kısım kadar bir moment kolu nedeniyle ek bir moment oluşur(kolonda). Kolon ekseni ile kiris ekseni ust uste çakışık ise eksantrisiteden dolayı ek bir moment oluşmaz.
Basınç gerilme değeri küçük olan kolonlar iyi, basınç gerilme degeri büyük olan kolonlar kötüdür. Yani 50 kg/cm2 basınca maruz bir kolon iyi, 100kg/cm2 basinca maruz bir kolon kotüdür. Basinç kuvveti arttıkça süneklik azalir, gevrek davranışa dogru kayma olur. Deprem enerjisini sünek davranış sönümlediginden, sünekligin büyuk olmasi, kolonun deprem enerjisini tuketme kapasitesinin çok olduğu anlamina gelir. Mümkün mertebe kolon ebatları büyük secilmeli, böylece birim alana gelen normal kuvvetin azalması sağlanmalıďır.
Kolon yüksekligi ne olursa olsun, beton dokümü en fazla 1.5 metre yukseklikten yapılan kolonlar iyi, döşeme seviyesinden tek seferde doldurulan kolon kötüdür. Yüksekten dökülen beton içindeki ince malzeme, kalin malzeme ayrılır, beton homojenliğini kaybeder…
Ahmet CELIKKOLLU
Insaat Muhendisi
ESKISEHIR
Çok güzel yazmışsınız ama kolonları duvar kalınlığında ve sağlam yapamazmıyız
“Kolon yüksekligi ne olursa olsun, beton dokümü en fazla 1.5 metre yukseklikten yapılan kolonlar iyi, döşeme seviyesinden tek seferde doldurulan kolon kötüdür. Yüksekten dökülen beton içindeki ince malzeme, kalin malzeme ayrılır, beton homojenliğini kaybeder…”
Kolon icerısindeki cirozlar 1,5m den dökum yaptıramıyor. bu konuda ne yapılması gerekmektedir. teşekkürler…